Tadeusz Kościuszko

Ja, Tadeusz Kościuszko przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu…

Kraków – 220 rocznica insurekcji kościuszkowskiej

Szczególnie w Krakowie czczona jest pamięć o Tadeuszu Kościuszce. Ponad miastem od 1823 r. wznosi się Kopiec Bohatera Narodowego. W podziemiach katedry na Wawelu spoczęło w 1818 r. jego ciało. W nawierzchni Rynku krakowskiego, po jego zachodniej stronie, umieszczona jest płyta z napisem:

„NA TYM MIEJSCU/TADEUSZ KOŚCIUSZKO/PRZYSIĘGAŁ/NARODOWI POLSKIEMU/24 MARCA 1794”.

W tym dniu miał miejsce jeden z najdonioślejszych faktów w dziejach Polski, prosty ale wielki w swojej wymowie. Była to publiczna uroczystość ogłoszenia insurekcji – powstania narodowego przeciw przemocy wrogich sąsiadów i przysięga Kościuszki jako Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej. Wśród zgromadzonych tłumów odczytano Akt powstania obywateli i mieszkańców województwa krakowskiego, który miał pełnić funkcję ustawy zasadniczej. Po jego odczytaniu przysięgę złożył Tadeusz Kościuszko: ,,w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu iż powierzonej …[mu] władzy […] dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać …[będzie]”. Cały patriotyczny Kraków świętował to wydarzenie, na ulicach, w cukierniach i winiarniach.

1 kwietnia 1794 r. Naczelnik wyszedł z Krakowa z oddziałem tysiąca żołnierzy. Do tych skromnych sił powstańczych dołączył m.in. dwutysięczny oddział chłopów-kosynierów. 4 kwietnia w bitwie z Moskalami na polach Racławic odniósł pierwsze zwycięstwo. Kilka dni później władze miasta witały Kościuszkę w Krakowie. Triumfalny pochód z Naczelnikiem w chłopskiej sukmanie i czerwonej krakusce rogatywce, na czele zwycięskich sił powstańczych przeszedł starym królewskim traktem od Bramy Floriańskiej na Rynek; ciągnięto 12 zdobycznych armat, niesiono broń, sztandary i prowadzono pojmanych jeńców.

24 marca 2014 r. na Rynku krakowskim uroczyście obchodzono 220 rocznicę insurekcji i przysięgi Tadeusza Kościuszki, przy pamiątkowej płycie. Ten materialny znak jest kulturowym tekstem informującym o przełomowym w dziejach Polski wydarzeniu. Moment przysięgi Kościuszki stał się symbolem wrytym głęboko w naszą pamięć zbiorową, będąc drogocennym składnikiem narodowego dziedzictwa.

Elżbieta Firlet

Fot. Elżbieta Firlet