13 grudnia mija kolejna rocznica wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Instytut Pamięci Narodowej zachęca do postawienia w oknach tego dnia o godz. 19.30 światełek dla upamiętnienia tragicznych wydarzeń sprzed 37 lat.
Akcja „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” prowadzona przez IPN, nad którą honorowy patronat objął Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda, ma na celu upamiętnienie wszystkich tych, którzy stracili życie lub w inny sposób ucierpieli w wyniku wprowadzonego 13 grudnia 1981 r. stanu wojennego.
Do akcji dołączył Kościół katolicki w Polsce, który zaapelował do wiernych o zapalenie symbolicznego światełka w oknach domów na znak pamięci o tych, którzy doznali brutalnej polityki reżimu komunistycznego w latach 80. XX wieku. Czwartek 13 grudnia 2018 r. będzie we wszystkich polskich diecezjach dniem modlitw za ofiary stanu wojennego. Lampki zabłysną w oknach siedzib biskupich i parafii. List wyrażający poparcie dla akcji społecznej wystosował do prezesa IPN dr. Jarosława Szarka przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski Arcybiskup Stanisław Gądecki.
Zainicjowana kilka lat temu akcja społeczna „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” nawiązuje do gestu, jakim Polacy, ale też inni mieszkańcy Wolnego Świata wyrażali sprzeciw wobec polityki władz PRL w tym czasie. Aby dać wyraz solidarności z tysiącami internowanych i ich rodzinami, w oknach stawiano symboliczne świeczki.
Do podobnego wyrazu jedności z żyjącymi w rzeczywistości stanu wojennego w odezwie do narodu wzywał wtedy Amerykanów prezydent Ronald Reagan: Tegoroczne Święta Bożego Narodzenia przynoszą dzielnemu narodowi polskiemu niewiele radości. Polacy zostali zdradzeni przez własny rząd. Ci, którzy nimi rządzą, oraz ich totalitarni sojusznicy obawiają się wolności, którą Polacy tak bardzo umiłowali … Niech płomień milionów świec w amerykańskich domach będzie świadectwem, że światła wolności nie uda się zgasić.
W akcie solidarności z cierpiącymi rodakami Święty Jana Paweł II Papież nakazał, by także w oknie Pałacu Apostolskiego w Watykanie pojawiło się symboliczne światełko. Ojciec Święty przez cały czas trwania stanu wojennego przyglądał się sytuacji w Polsce, wspierał działającą w podziemiu opozycję.
Dokładna liczba ofiar stanu wojennego jest niemożliwa do określenia. Policzono tych, którzy zginęli w wyniku zastrzelenia, pobicia przez milicję i ZOMO (choć wyliczenia poszczególnych badaczy się różnią); wiemy, ile zostało internowanych. Nigdy nie będziemy w stanie ustalić liczby tych, którzy zostali skatowani i okaleczeni, stracili pracę albo byli zmuszeni do emigracji; tych którzy zmarli, ponieważ nie otrzymali na czas pomocy medycznej z powodu wyłączenia linii telefonicznych. To również złamane życiorysy wielu wybitnych artystów, intelektualistów i działaczy społecznych. Te ofiary to wielka strata dla polskiej kultury, nauki i gospodarki. Stan wojenny zagroził nie tylko bezpieczeństwu ludzi opozycji, ale całemu społeczeństwu.
W dniu tym pamiętajmy o wszystkich ofiarach stanu wojennego. Zapalmy płomień pamięci!
Urszula Oettingen
O godzinie 6 rano 13 grudnia 1981 r. Polskie Radio nadało wystąpienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, w którym informował Polaków o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON) i wprowadzeniu na mocy dekretu Rady Państwa stanu wojennego na terenie całego kraju.
W niedzielę 13 grudnia 1981 r. na mocy podjętej uchwały Rady Państwa na polecenie Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, kierowanej przez Wojciecha Jaruzelskiego, na terenie całego państwa polskiego wprowadzono stan wojenny. Pod względem prawnym był to wojskowy zamach stanu.